Sanjo Rokkaku vechten & bouwbeschrijving

BANZAI…een 1 lijner wedstrijd….

Dat STACK staat voor stuntvlieger wedstrijd weet de gemiddelde lezer van het blad vlieger onderhand wel, echter dat STACK zich ook bezig houdt met 1 lijners wedstrijden is wat minder bekend.

Naast stunt vliegers organiseert STACK ook op verschillende festivals Sanjo Rokkaku wedstrijden. In dit spannend lucht gevecht is het de bedoeling om zo lang mogelijk in de lucht te blijven. Hierbij probeer je de tegenstander uit de lucht te tikken, zodat deze naar de grond duikt of de lijn door te snijden.

Tijdens de STACK clinics is het meer een kennismaking met het vliegen van deze vliegers en soms wordt het een echte wedstrijd. Het STACK team heeft meer dan 15 sanjo vliegers om een echte clinic te houden.

Op het laatste festival in Opmeer mochten we ons weer verheugen op een grote groep bezoekers die graag kennis wilde maken met het vliegen van een Sanjo Rokkaku vlieger en zelf op het eind werd er nog een harde strijd geleverd in het luchtruim om te blijven vliegen, dit ten koste van je tegenstander.

Geschiedenis

Het sanjo vechten heeft zijn oorsprong in Japan. Rokkaku betekent in het Japans dan ook 6 kant. Sanjo is een plaatsje op het eiland Honshu, men gaat ervan uit dat in dit plaatsje ruim 250 jaar geleden de eerste Sanjo Rokkaku vlieger vloog. De vlieger werd hier gebruikt voor een lucht gevecht tegen de buurt dorpjes. Naast de gevechten werd de Sanjo Rokkaku ook gebruikt als sier 1 lijner met mooie beschilderingen.

Sanjo Rokkaku wedstrijden werden vaak langs een kanaal bedding gehouden. Aan weerszijden van de rivier werd een vlieger opgelaten en zodoende werd de oever dijken flink aan gestampt door de enthousiaste vliegeraars, een mooi meegenomen bij de dijk aanleg.

De grootste Sanjo Rokkaku wedstrijd vindt je in Shiron (Japan). Meer dan 15 team vechten daar om het kampioenschap boven het Nakanokuchi kanaal. Het doel is als laatste in de lucht te blijven en je tegenstander door te snijden of nog beter, uit de lucht te tikken en de vlieger in het kanaal te laten belanden.

Traditioneel worden de Rokkaku’s gemaakt van papier en met de hand beschilderd, favoriet zijn de afbeeldingen van helden en strijders van Japanse legendes. Deze afbeeldingen worden met de hand en inkt opgetekend.

Tegenwoordig wordt de Rokkaku vlieger in Europa vooral toegepast om zijn stabiliteit en betrouwbaarheid. Deze vlieger zie dan ook veel als lift vlieger voor een camera voor lucht fotografie. De goede afstelling maakt de vlieger super stabiel of zeer bewegelijk.

Meedoen met een sanjo wedstrijd

Naast het gebruik van de Sanjo Rokkaku als stabiele vlieger is het gebruik van de vlieger als vechtvlieger ook mogelijk.  Een Sanjo Rokkaku gevecht is een spannend wedstrijd element binnen het 1 lijner gebeuren en is altijd een hoogte punt een festival.

Veel buitenlandse festivals houden een grote Sanjo Rokkaku gevecht en op elk festival is het gevecht anders.

In Lunen in Duitsland wordt er op zondag altijd een Sanjo Rokkaku gevecht gehouden over meerdere rondes. De inzet is een wisselbeker, die bij elke vliegeraar veel respect afdwingt. Het gevecht wordt dan ook zeer serieus genomen waarbij juryleden bepalen of het spel volgens de regels wordt gevlogen. Mocht de juryleden iets over het hoofd zien dan zijn het wel de toeschouwers die de jury helpt. Tijdens een finale gevecht zag een toeschouwer dat ik met mijn hand de lijn van de tegenstander had geraakt. Dit mag niet in Duistland en zodoende werd ik gediskwalificeerd. Ik was me geen kwaad bewust maar kreeg dus zeer zeker niet de Duitse trofee.

In Engeland ben je pas uit het gevecht als je vlieger daadwerkelijk de grond heeft geraakt. Een spannend moment ontstaat als een vlieger wordt doorgesneden en de vliegeraar gaat rennen om de lijn nog net te vangen en de vlieger op te trekken voordat deze de grond raakt. Het even knopen van de lijn en het gevecht kan worden doorgezet.

Tijdens het festival in Oostende is er een Sanjo Rokkaku wedstrijd over meerder rondes. Deelnemers krijgen een rugnummer en de grootte van de Sanjo mag niet hoger zijn dan 1,25 meter. Alle deelnemers krijgen lijnen uitgereikt van de organisatie, waarmee de kans van doorsnijden van de deelnemer 50% wordt.

In Cervia (Italie) zijn er geen regels bij het Sanjo vechten. Alle groottes van Sanjo’s zijn toegestaan alle lijnen zijn toegestaan, als er maar gevochten worden. En vechten zal je, dit beperkt zich niet alleen in de lucht maar ook op de grond. Meer hierover straks bij tactiek.

Vlieger (bouw beschrijving)

De originele Sanjo’s vliegers zijn gemaakt bamboe en papier. Een Japanse vliegeraar heeft me eens verteld hoe hij zelf de bamboe in zijn tuin verbouwde voor zijn vliegers. Na de oogst wordt het bamboe 5 jaar opgeslagen om te drogen. Na het drogen heeft 90% van de bamboe vlekken, deze is niet goed en mag weggegooid worden. De overige 10% kan gebruikt worden voor vliegers.

In de bouw beschrijving van deze Sanjo wordt gebruikt gemaakt van koolstof stokken en spinnaker nylon. De hoogte van de Sanjo is 1,2 meter, dit is een perfecte maat voor Sanjo vechten en dit model is ook de variant die gebruikt bij Sanjo vechten. Mochten je niet handig en creatief zijn dan zijn er perfecte Sanjo Rokkaku vliegers te kopen bij Siegers vliegers (zelfde model als hier beschreven) en HQ. Je plaatselijke vliegerwinkel kan ze vast voor je bestellen.

De basis van de Sanjo is een 6 hoekig zeil, deze wordt om gezoomd of voorzien van een zoom bandje. Hierna worden de versterkingen erop gestikt en de lussen. Gaten in het zeil maken t.b.v. de toom waarna het frame erin kan. Als laatste kunnen de toom bevestigd worden en de spanlijnen aan de achterkant van de vlieger, deze lijnen trekken de vlieger rond naar achteren en geeft de vlieger zijn stabiliteit. Alle maten en detail foto’s vind je in de tekening.

Benodigdheden

Lijnen

Een belangrijk element  bij het Sanjo Rokkaku vechten zijn de lijnen. De allerbeste lijnen om garant te staan dat je wint met een Sanjo gevecht is kevlar…dat helaas niet toegestaan is. Verder zijn vaak alle lijnen toegestaan. In Cervia (Italië) heb ik geleerd wat de beste lijn is.

Een mooi verhaal is die van een vliegeraar Alicia van Sicilië, een dame van nauwelijks 1,50 meter hoog, maar zeker altijd present bij de laatste drie in Cervia. Haar geheim is de lijn, een zeer dikke variant van sisal touw, niet te krijgen in Nederland, maar wel in het scheepswinkel in het haventje in Cervia. De lijn is zo goed als niet door te snijden en met een goede stabiele Sanjo Rokkaku vlieger is ze onmogelijk naar beneden te krijgen. Tot dat….haar vader salami aan het maken was in Sicilië en touw nodig had voor de salami worsten. Het touw van Alicia werd gebruikt voor de lekkernij en dit jaar moest Alicia het doen met een gewoon lijntje. En zoals ze haar tegenstanders doorsnee werd ze zelf nu doorgesneden. Maar de salami had prima gesmaakt.

Tuning vlieger

Een sanjo vlieger heeft verschillende elementen die je kunt afstellen als vliegeraar. Ik zie maar weinig mensen hun vlieger testen voor een Sanjo wedstrijd, toch wil je niet voor verrassingen komen te staan als je straks tijden een gevecht je vlieger op laat. Het is dus verstandig even proef te vliegen en de vlieger optimaal af te stellen voor de wind condities.

Het belangrijkste afstel mogelijkheid van een Sanjo is de toom. Het toom punt (waar je je vliegerlijn aan vast maakt) kun je naar beneden afstellen of naar boven. Een hoge toom afstelling maakt de vlieger erg onstabiel en juist geschikt om te sturen bij een gevecht. Je tactiek kan natuurlijk ook bestaan uit juist heel stabiel in de lucht te blijven. Een lagere afstelling is dan iets beter, ga je te laag dan zal de vlieger erg hard trekken en zijn trekkracht verliezen. Een hogere toom afstelling kan ook een goede oplossing zijn voor erg weinig wind, waarbij de hoge toom afstelling het kleine beetje lift aan de vlieger geeft. Of juist met heel veel wind waarbij de hoge toom afstelling de vlieger minder trekkracht geeft en de vlieger minder vervormd bij veel wind.

Een tweede afstel mogelijkheid is de spanlijn aan de achterkant van de vlieger. De spanlijn bepaald hoe rond de vlieger staat, een regel is dat een rondere vlieger meer stabiliteit geeft. Een vlieger kun je dus ronder zetten bij veel wind. Een vlakke vlieger vliegt beter bij minder wind. Een plattere vlieger vliegt minder stabiel, maar is hierdoor wel te besturen als een vecht vlieger. Een echte vecht Sanjo, die heel bewegelijk en goed bestuurbaar is, heeft geheel geen spanlijn en is geheel plat.

De kunst van het sturen

Hoe is het mogelijk een 1 lijns vlieger te besturen. Tot de tegenstelling van een stunt vlieger heeft deze vlieger geen twee lijnen om de vlieger van links naar rechts te sturen. De kunst is om een vlieger te hebben die plat is. Bij het vecht vliegeren is dat een papieren vlieger, bij het sanjo vechten een bijna platte sanjo. De vlieger is erg onstabiel doordat deze plat is en geen kiel werking heeft voor zijn stabiliteit. Deze platte vlieger wiebelt in de lucht van links naar rechts. Met een sanjo moet deze soms een beetje helpen door een beetje te trekken en te vieren aan de lijn. Als de neus van de vlieger in de gewenste vlieger richting staat, haal je de lijn binnen en trek je vlieger naar de gewenste richting. Door de lijn te vieren stopt de vlieger met vliegen en zoekt deze na een nieuwe richting, waar na je wederom aan de lijn trekt om de vlieger de nieuwe richting op te sturen.

Door het trekken trek je de vlieger krom waardoor deze recht blijft vliegen door zijn stabiliteit verkregen door zijn kromme vorm.

De kunt van het goed sanjo vechten (lees ook vecht vliegeren) is de snelheid van het trekken en vieren en de vlieger snel van richting te laten veranderen

Regels

De regels van het Sanjo vachten zijn overal anders, echter zijn er wel een paar basis regels.

Raakt je Sanjo de grond dan lig je eruit. Het gebruik van kevlar lijn is altijd verboden.

Regels die nogal variabel zijn, zijn; De lijn soort, soms ben je vrij te gebruiken wat je wilt, uitgezonderd kevlar, soms krijg lijn van de organisatie. De lijn lengte is soms bepaald, niet hoger dan 50 meter en je lijn wordt dan ook gemerkt met plakband.

De grootte van de Sanjo, normale grootte is 125 cm hoog, alles daar boven vliegt mee in de klasse team Rokkaku, waar je met twee personen de vlieger moet besturen. 1 persoon aan de lijn en een tweede met de haspel. Met sommige wedstrijden maakt de grootte niet uit en gaat alles door elkaar.

Het veld is soms afgebakend, zodat de deelnemers vlak bij elkaar moeten staan om het nog spannender te maken.

Tactiek

Bij het begin van de wedstrijd kun je natuurlijk gewoon beginnen en eens kijken wat er gebeurd en wordt je verrast. Echter heb je te maken met een gevecht in de lucht en hierbij speelt tactiek een belangrijke rol. Indien je het gevecht aan gaat met een plan in je hoofd, heb je al een voorsprong op je tegenstander.

Bij de start kun je natuurlijk met de rest van de groep omhoog vliegen om vervolgens verstrikt te raken in de andere lijnen en Sanjo’s. Jouw vlieger zal mee getrokken worden naar beneden. Het daarom zaak in het begin een beetje weg te blijven van de grote groep. Een tactiek kan zijn straten vanuit de zijkant of juist erg laat starten, langzaam stijgen en je aanval vanuit onderen beginnen. Als je je vlieger hard naar boven strekt tussen de andere Sanjo’s haak je vaak met je lijn net om een dwarsligger van een tegenstander, waardoor zijn vlieger draait en een duik vlucht begint, die vaak eindigt op de grond.

Een andere tactiek kan de aanval van boven af zijn, indien je hoger staat als je deelnemer kan deze onmogelijk om je vlieger uit de lucht te tikken. Een lichte en goed afgestelde Sanjo staat al steiler dan de concurrenten.

Naast het gevecht in de lucht is er ook een gevecht op de grond. Je hoeft niet altijd je vlieger om een andermans vlieger heen te vliegen, je kunt ook om heen lopen.

Een Wally Dalmolen manoeuvre is die van aan de zijkant beginnen en zo hard als je kan een rondje lopen om de gehele groep, het liefs een paar keer. Dan je lijn goed aan trekken en er ontstaat een fantastische knoop in het midden waarbij iedereen vast zit. Inclusief jezelf.

Een andere tactiek is bij het vechten een paar rondjes om je tegenstander te lopen zodat deze een verstrikt raakt in je lijn. Als deze naar beneden gaat kijken, ga je natuurlijk zijn Sanjo aanvallen.

Een ander tactisch spel is de tegenstander dwingen in een bepaalde richting. Als de lijnen vast zitten kan de tegenstander alleen lopen indien jij mee loopt. Als zijn Sanjo naar beneden dreigt te vallen door te weinig wind probeer je tegenstander juist naar voren te laten lopen zodat zijn Sanjo uit de lucht valt. Op de grond ontstaat er soms een getouw trek waarbij handschoenen erg handig zijn.

In onze enthousiasme in de strijd gebeuren er soms zaken die kantje boord zijn of soms te ver gaan. Vaak is er een jury, scheidsrechter om het spel in goede banen te leiden.

Tot slot

Hoop ik dat we Nederland meer Sanjo Rokkaku gevechten gaan zien en dat meer vliegeraars zich gaan verdiepen in het bouwen van de optimale vlieger en het oefenen in de beheersing van deze vlieger.

Het is in iedergeval een leuk tactisch 1-liiners spel en mooi gezicht om te zien…

Banzai

Stephen Versteegh

Berkel en Rodenrijs