Met de STACK wedstrijden hebben we twee klassen van vliegers, de welbekende tweelijners en de 4lijners. Deze laatste groep is nu al twee jaar vertegenwoordigd in de STACK wedstrijden, echter zijn de piloten voor deze klasse dun gezaaid. Toch is er elk najaar (de eerste zondag van oktober) een 4 Lijns bijeenkomst op de Hei in Ede waar toch veel variëteit te zien is op 4 lijns gebied. Na een oproep op het Vliegerwereld forum kwam er veel informatie binnen over de variëteit van het 4lijns-assortiment, tijd voor een overzicht van de 4 lijners.
4lijners, een overzicht
Om de 4lijners enigszins onder te verdelen is er gekozen voor een indeling aan de hand van het classificatiesysteem van vliegers volgens Bart van Assen. Bart gaat uit van een verdeling van vliegers in drie hoofdklassen verdeeld, genaamd:
- Rigidea, vliegers met een stijf skelet ofwel een statisch frame van stokken
- Pseudorigidea, vliegers met flexibel skelet ofwel een dynamisch frame van stokken
- Polymorpheae, vliegers zonder skelet de wind blaast de vorm in de vliegers
In alle hoofdklassen komen 4lijners voor. Dit stuk wordt beperkt tot de vliegers met een flexibel skelet. Deze vliegers zijn namelijk kenmerkend voor vliegers gebruikt voor de STACK wedstrijden en zijn de 4lijners die zeer gecontroleerd te sturen zijn.
Pseudorigidea
In deze groep zijn 4lijners opgenomen waarbij het skelet beweegt tijdens het vliegen. Daarnaast worden vlieggedrag en mogelijkheden bepaald door de vorm en het oppervlak. De vliegers zijn verder verdeeld naar de opbouw van het skelet, namelijk een 2-dimensionaal (2D) en een 3-dimensionaal (3D) skelet.
2D met rechte ligger en twee staanders
Dit zijn de vliegers met een iets gebogen Leading Edge en dubbele staander. De meest bekende vlieger in de categorie zijn de Revolution vliegers, maar ook de Freedom en Mirevo en Hakuna vallen onder deze categorie.
Revolution 1.5 SLE
De Revolution 1.5 SLE is de meest gebruikte 4lijner bij STACK wedstrijden. Eigenlijk is het dit ook logisch omdat deze vlieger jaren lang de enigste 4lijner op de markt was en de figuren en de beoordeling van het STACK systeem gebaseerd zijn op deze vlieger. Naast de Rev 1.5 zijn er enkele piloten die de voorkeur hebben voor de grotere broer de Rev 1, is nog preciezer en langzamer in zijn bewegingen
Voor de Revolution-serie zijn de twee driehoeken en de strook gaas onder de ligger kenmerkend. Afhankelijk van het type varieert de lengte van de vlieger. Hoe korter de ligger des te sneller de vlieger reageert op de stuurlijnen. De strook gaas zorgt er voor dat de Revolution bij het achteruit vliegen beter bestuurbaar is. In plaats van gaas onder de ligger worden ook versies gemaakt (door zelfbouwers) met gaten of stroken gaas op willekeurige plaatsen in het doek. Hierdoor worden windstoten beter opgevangen. Naast de versies voor buiten zijn er ook Revolutions die ontwikkeld zijn voor het indoor vliegeren.
Revolutions zijn relatief simpele vliegers, daarom zien we erg veel zelfbouw Revolutions rond vliegen, binnen deze zelfbouw worden er kleine aanpassingen gedaan door de wedstrijd piloten om de Revolution helemaal naar hun hand af te stellen.
Hakuna
Een bijzonder model in deze categorie is de Hacuna van de firma Didak. De staanders van deze vlieger staan onder een hoek ten opzichte van de ligger. De Hacuna is goed zuiver te sturen en doordat de vlieger relatief klein is, is het mogelijk een snelle flic flac of andere tricks mee uit te voeren, de Hacuna is wel een zeer snelle vlieger en daarom, een vlieger voor de gevorderde 4lijner.
2D met rechte ligger en meer staanders
Deze vliegers zijn vaak afgeleid van vliegers in de vorige subgroep. Door het grotere oppervlak dat zij hebben is hun vlieggedrag echter wezenlijk anders als dat van hun zusjes. Tot deze categorie behoren een aantal vliegers van het merk Revolution kites, maar ook de zelfbouw vliegers als: Engel.
Na het succes van de Revolution 1.5 en 1, besloot Revolution ook nieuwe modellen te ontwikkelen. Deze vliegers hebben een heel ander vlieggedrag dan het oorspronkelijk ontwerp en de vliegers zie je dan ook nooit in het STACK wedstrijdveld.
De Revolution – Supersonic is een zeer snelle vlieger maar redelijk nerveus. Ondanks het snelle vliegen en de nerveusiteit is het goed mogelijk om er tricks mee te doen.
De Revolution – Shockwave, deze heeft iets minder snelheid als de Supersonic, maar hij trekt wel meer. Doch minder dan de Blast.
Revolution – Blast is een kruising tussen de gewone Revolution en de Supersonic wat snelheid betreft, maar trekt wel vrij veel.
Revolution – Powerblast is een Revolution ontwikkeld voor veel power, misschien wel als power kite voor buggy en skates.
Vluis
Een bijzondere 4lijner in deze groep is de Vluis ontwerp van de beeldend kunstenaar Kees Buurman (Vlieger 95/2). Vluis staat voor Vleermuis. Zeker tijdens het nachtvliegeren kan dit ontwerp menig toeschouwer goed laten schrikken. De bouw tekening is overigens te vinden op de site van het blad vlieger. http://www.vliegerblad.nl/vliegers/199_/5/2_1.htm
2D met geknikte ligger en meer staanders
De vliegers lijken af te stammen van de hiervoor beschreven vliegers. Echter duidelijk is dat niet. Belangrijkste kenmerk van deze vliegers is de geknikte ligger. Door het gebruik van deze liggers wordt het oppervlak groter. Dit zijn onder andere de Kamikaze en de Vision.
Kamikaze Butterfly
Deze vlieger is naast de Revolution de vlieger die wel eens gebruikt wordt in wedstrijdverband. Tijdens de Eurocup in Scheveningen was er in het wedstrijd veld 1 Kamikaze te vinden. De vlieger wordt geproduceerd bij de firma Drachenkiste Siebert. Vlieger is een relatief nieuw ontwerp en vliegt veel sneller dan de Rev, toch blijft deze vlieger zeer precies. De prijs is relatief aantrekkelijk met 200 euro voor een costum vlieger.
.
.
.
.
Vision
De Vision is de 4lijner van de Duitse firma Phoenix. De vlieger is gebouwd van goedkope materialen, echter is deze bijna onverwoestbaar. De prijs van 115 euro is zeker erg aantrekkelijk. In vlieggedrag en mogelijkheden is het een hele leuke vlieger voor de beginner.
2D met rechte ligger en verlengde staanders
Deze vliegers hebben staanders die de ligger kruizen, de staanders stoppen niet bij de ligger maar lopen door. Bekend zijn de M-quad en Hypnotic-quad van de firma HQ en de Cursor van firma De paddenstoel. Door deze constructie ontstaat er een ontwerp waarbij de voorkant bijna gelijk is aan de achterkant.
Hypnotic-quad
Een geheel eigen ontwerp van het Duiste merk HQ. De Hypnotic 4lijner heeft een karakteristieke manier van sturen wat voor een ervaren 4lijnspiloot even wennen is Daarnaast is de vlieger te klein waardoor het niet mogelijk is om met veel precisie te vliegen. Er zijn vliegeraars die filosoferen over het vergroten van deze vlieger, waardoor deze misschien wel geschikt wordt voor wedstrijden. De vlieger is heel netjes afgewerkt met gedeeltelijk mylar zeil, geheel in de traditie van het merk HQ.
.
.
.
Cursor
De Cursor is een vlieger ontworpen en gebouwd bij de vliegerwinkel de Paddestoel. De toom is slechts aan twee van de vier staanders bevestigd waardoor er tijdens het vliegen een coupe ontstaat. De vlieger wordt gepromoot als wedstrijdvlieger, helaas heb ik zijn prestaties tot dus ver nog niet mogen ervaren tijdens een wedstrijd. Toch zeggen verschillende piloten dat het vlieggedrag van de Cursor stabieler is als de standaard Revolution, vooral tijdens het achteruit vliegen. Meer informatie op http://www.depaddestoel.nl
2D zonder ligger en gebogen staander(s)
Dit is een bijzondere subgroep. Door het ontbreken van de ligger wordt de vormgeving drastisch veranderd, wat natuurlijk direct zijn invloed heeft op het vlieggedrag. Bijzondere verschijningen zijn altijd de Boumbx, beschreven in Vlieger 98/2 en de Skydancer. De Boumx is ook in productie bij de firma Phoenix onder de naam Quadfun.
2D met bijzonder skelet
Door hun vormgeving hebben deze vliegers veel aantrekkingskracht. De Papillon en de Freevol zijn bijzondere verschijningen als je ze op een festival of ergens anders in de lucht ziet. Beide vereisen de nodige ervaring in het vliegeren met 4lijnen, maar zijn dan ook een bijzondere verschijning in de lucht.
Papillon
Dit is een 1 lijns ontwerp van de Franse vliegeraar Didier Ferment, echter zijn vinding leent zich ook als 4lijner. In Engeland is de Papillon een ware rage op vliegerfestivals, waar men zelfs een Papillon uurtje heeft. De bouw tekeningen zijn te vinden op; http://perso.nnx.com/dferment/intro.htm Binnenkort een Papillon uurtje op de Nederlandse festivals?
.
.
.
Freevol
Een 4lijner in de vorm van een kruis, lijkt heel logisch met 4lijnen.
.
.
.
.
.
.
De windfire Flame
Een 4lijner van een klein gezelschap innovatieve vliegerontwerpers. Het is ons onbekend wat de vliegeigenschappen van deze vliegers zijn. De foto’s en de tekst op http://www.windfiredesigns.com maken ons wel nieuwsgierig om deze vlieger eens op het veld te mogen zien.
Specials
Er zijn meerdere 1lijns vliegeraars, die ook hun creativiteit los laten op 4lijners. Hierbij laten de kunstenaars zich niet beperken door vorm en worden de vliegers naderhand prachtig beschilderd. Het gevolg zijn vliegers die moeilijk vliegen, maar er heel erg mooi uitzien. Bij elkaar is het mogelijk een ware poppenkast te spelen met de vliegers. Een ware master in het maken en vliegen van deze vliegers is Robert Treppanier uit Canada.
3D enkele ligger en dubbele staanders
Het aantal vliegers met een 3D–skelet is aanmerkelijk kleiner. Bekend zijn de Airbow en de spirit, maar ook de Airbra en de Lalabow, beide afgeleid van de Airbow.
Airbow
De Airbow is een vlieger ontwerp van Andy Wardley voor het merk Benson. Dit garandeert een innovatief vlieger ontwerp, echter ook een hoog prijskaartje. Andy heeft met de Airbow een 4 lijners ontwerpen met een 3 dimensionaal zeil, hiermee is het mogelijk met de 4lijner de jojo (roll-ups) trick te doen, ofwel de vlieger kan zich inrollen in zijn eigen lijnen. Echter een 3 dimensionaal zeil heeft als gevolg dat de vlieger moeilijk zijwaarts vliegt en schort het nogal aan precisie. Een reactie van een testpiloot was; “it flies through the air in exactly the same way that a Rev doesn’t”… Dit maakt helemaal duidelijk dat ook de ervaren vliegeraar zal schrikken tijdens zijn eerste vlucht, echter blijf er mee vliegen want het is een mooie ervaring.
3D Zwevende ligger en staanders
Een vreemde verschijning is deze groep. Alleen door spantouwen wordt de ligger op de juiste plaats gehouden. De vliegers uit deze groep zijn van de firma Guildworks uit de US. De vlieger is genaamd de Synergy Deca. Deze vlieger is op de markt in verschillende varianten, van no wind, indoor tot zware wind versies.
Het vlieggedrag van de vliegers zijn heel anders dan de voorgaande 4 lijners, deze vliegers vliegen elegant en langzaam en zweven door de lucht met minimale trekkracht. De vliegers kun je met recht vliegende sculpturen noemen. Meer informatie op; www.guildworks.com
Uiteindelijk is het 4 lijners assortiment bij lange niet compleet en zijn er ontelbare ontwerpen en variaties op de bekendere vliegers. Het is wel duidelijk dat er voor elke vliegeraar wel een 4 lijner te vinden is en wie weet dat we dit seizoen de 4 lijners wedstrijd ploeg gaan zien groeien bij de STACK wedstrijden. Tijdens het eerste STACK weekend op Zelhem zal er zaterdag 18 maart een 4 lijners bijeenkomst zijn, allicht een mooie gelegenheid om nader kennis te maken met een 4 lijner.
Pauw Vianen
Doetinchem
Stephen Versteegh
Rotterdam
on kite-festival Renesse.
More info on; www.designkites.com/wp/calender
